Тиймээс бясалгаж байхдаа бүхнийг ардаа орхих учиртай. Биеэ орхи, найзуудаа орхи, бүхнийг орхи. Юу ч бүү бод. Та бүхэнд хэлсэн бурхадын агууг л бод. Тэгвэл ядаж л эдгээр бүсүүдийн нэгэнд төрнө. Тэгээд Их Багш үргэлжлүүлэн та нарт туслах болно. Хэрвээ ямар нэг өөр зүйл бодвол Бурхан аврах болтугай.
Тэгтэл настай лам “За. Энэ удаа би түүнээс асуувал... тэр тайван харагдаж байна, өмнө юу болсон талаар түүнээс асуувал надад хэлэх байх.” гэж боджээ. Тиймээс тэр, “За. Сонсооч, би таны харсан энэ бүх үзэгдлийн учир шалтгааныг хэлье. За. Далайн эрэг дээр өөд болсон эхний охин Такбакын эхнэр байсан юм. Такбак нь Сравастигийн иргэн. Эмэгтэй маш үзэсгэлэнтэй байсан учраас нөхөр нь түүнд ихэд хайртай байжээ. Гэвч Такбак гарч бизнес хийхээр явжээ. Тэрээр эхнэртээ дэндүү их хайртай байсан учраас аяндаа эхнэрээ аваад явсан байна. Тэнд өөр 500 хүмүүс, 500 худалдаачид далайгаар цуг явжээ.” Эрт дээр үед хүмүүс далайд гарч, гүн рүү нь орж эрдэнэс, үнэт чулуу, сувд гэх мэтийг олдог байсан, эсвэл усан дээр хөвж байдаг тик мод болон зандан мод гэх мэт маш нандин модыг эрж олдог байсан.
“Тиймээс тэнд эмэгтэй үргэлж өөрийгөө үзэсгэлэнтэй байлгаж, хээнцэр авирладаг байв. Ихэд бахдаж, тун... Зөвхөн бахархах ч биш, гоо сайхнаараа бардаж, өөрийн гоо сайхандаа туйлын хүлээслэгддэг байжээ. Далайн дунд гэнэт маш том яст мэлхий гарч иржээ. Ямар нэг байдлаар яст мэлхий усан онгоцыг цоолж, бүгд үхэв. Тэгэхэд нь бүх яакса, болон ороолонгууд маш том салхи гаргаж үхсэн биеүүдийг эрэг рүү үлээв, учир нь далай үхсэн биеийг байлгадаггүй.” Тиймээс заримдаа далай дээр хар салхи гэх мэт гарч байгаа нь зарим нэг чөтгөр, сүнс сүгүүд ямар нэг зүйл хийх гэж салхийг гаргасан байдаг. Магадгүй тэд бүх үхсэн биесийг эрэг рүү түлхэх юм уу эсвэл далайн гадаргыг цэвэрлэх гэж тэгдэг. “Тиймээс энэ бүх хүмүүс өөд болох үедээ, юу хүссэнээс хамаарч, эсвэл юу бодсоноос нь хамаарч өөд болсныхоо дараа өөр өөр газарт төрдөг. Гэвч энэ охин өөртөө, өөрийнхөө гоо сайханд дэндүү хайртай байсан учраас биеэ орхисондоо харамсжээ. Тиймээс өт болж төрсөн аж. Тэгээд л өөрийнхөө нүүрээр хаа сайгүй явж чөлөөлөгдөж чадахгүй.
Хэрвээ ‘За, өөрийн хүсэл, хүлээснээс хамаарч тийм газар төрдөг юм бол эсвэл хүслээ хангах гэж тийм байр суурьтай, тийм төрөлтөн болдог юм бол хэн нэгэн тамд төрөх ямар боломж байна вэ? Хэн ч тамд хүлэгдэхгүй, хэн ч тамд дурлахгүй шүү дээ? Хэн нэгэн яаж тамд төрөх вэ?’” гэж асуувал, учир логиктой, тийм үү? Логиктой. “Тэгээд мөн тэд, эдгээр хүмүүс амьд байхдаа Гурван Эрдэнээс мөнгө, эд баялаг хулгайлбал, жишээ нь Будда, Хуврага нараас хулгайлбал, эсвэл эцэг эхээсээ хулгай хийж, эсвэл бусдын амийг хөнөөвөл, ийм төрлийн нүгэл маш том. Ингэвэл там руу унаж, ийм төрлийн гал үүрд шатаадаг. Гэхдээ тэр хүн өөд болохоосоо өмнө ханиадны төрлийн өвчин тусах болно. Өөд болохоосоо өмнө магадгүй ханиад хүрч, маш ихээр даарна. Цаг үргэлж маш их даарна. Ийнхүү өвдөж, маш ихээр даарсан тийм өвчин туссан үедээ үргэлж халууныг бодно. Үргэлж халуун дулаан газар эсвэл гал гэх мэтийг бодох болно. Ингэж бодсон үедээ тэрээр галт там руу унах болно.”
Хөөх! Ямар гээч механизм бэ! Гайхалтай! Хэрвээ та нар ханиад энэ тэр хүрвэл, гал бүү бодоорой. Мөс бодоорой. Тэгвэл ядаж л мөсөн тамд төрөх болно. Уучлаарай. Юу ч бүү бодоорой! Зүгээр л Буддаг бодоорой. Их Багшийг бодоорой. Диваажинг бодоорой. Диваажингийн Таван Агуу Хаадын Нэрийг уншаарай. Тэгвэл тэнд төрөх болно.
Үхэх мөч бол маш чухал. Тухайн үед юу л бодно, түүндээ тохирсон байр суурь, газар оронд төрдөг. Тийм учраас амьд байхдаа үхэхийг дадуулан бясалгах учиртай. Дадуулан бясалгах. Тиймээс бясалгаж байхдаа бүхнийг ардаа орхих учиртай. Биеэ орхи, найзуудаа орхи, бүхнийг орхи. Юу ч бүү бод. Та бүхэнд хэлсэн бурхадын агууг л бод. Тэгвэл ядаж л эдгээр бүсүүдийн нэгэнд төрнө. Тэгээд Их Багш үргэлжлүүлэн та нарт туслах болно. Хэрвээ ямар нэг өөр зүйл бодвол Бурхан аврах болтугай.
Энэ бол маш ухаалаг механизм. Гайхамшигтай! Ингэж өвчтэй, ханиадтай болгож ихээр дааруулдаг. Тэгснээр галыг, дулааныг бодох ёстой болж, тийм нөхцөлийг өөртөө татаж, халуун тамын галыг татдаг. Тиймээс хэт их бүү ай. Хэрвээ ямар нэг буруу зүйл хийсэн бол, авшгийн дараа та нар юу зөв, юу буруу вэ гэдгийг хэдийнээ мэднэ. Их Багш үйлийн үрээ зохицуулахад тань хэдийнээ туслахыг хичээсэн. Харин дахин бүү хий. Тэгвэл өөд болохдоо энэ талаар бодохгүй. Өөрийгөө зовлонг бодуулах нөхцөл байдалд татан оруулахгүй юм.
“Будда өргөл өргөдөг хүмүүсээс дэнлүү хэн нэгэн хулгайлбал...” Буддаг шүтэхийн тулд тэд дэнлүү тавьдаг. Эрт дээр үед, тун харанхуй, гэрэл цахилгаан байгаагүй учраас хүмүүс Буддатай уулзахаар ирэхдээ гэрэлтэй ирдэг байсан. Хуврагуудын чуулган, Будда гудамжийг гэрэлтүүлж алхах боломж бүрдүүлэг гэж тэд лаа, дэнлүү авчирдаг. Эсвэл ямар нэг хэрэгцээтэй зүйлс авчирдаг. Будда болон Хуврагийн чуулганд өргөл болгохоор хувцас энэ тэрийг авчирдаг. Учир нь Будда болон Хуврагийн чуулганд мөнгө байхгүй. Тэд мөнгө олдоггүй байсан. Тэд зөвхөн хүмүүст номлож, сургаалаа айлдахдаа, амь зуухдаа бусдаас хамаарч байсан. Тэд юмс хийж болох байсан ч лам байсан. Тэд зүгээр л бүх цаг хугацаагаа бусдыг сургах, бясалгах, эсвэл Буддагаас суралцах зэрэгт зориулахыг л хүссэн. Тиймээс эгэл хүмүүс ирэхдээ төрөл бүрийн зүйлс авчирдаг. Магадгүй аяга, гуйлга гуйх аяга, зарим нэг хувцас, дэнлүү, эсвэл эм гэх мэт ямар нэг хэрэгцээтэй зүйлс авчирдаг. Мөн тэд зандан модны хүж, сайхан үнэрт хүж гэх мэтийг авчирдаг, учир нь эдгээр нь шавж, шумуулыг үргээдэг, ойлгож байна уу? Тийм учраас Будда хүжтэй байхыг, та нар хардаг. Тэгээд Буддаг өөд болсны дараа тэд Буддагийн хөшөөний өмнө хүж асаадаг. Шумуул чулуун хөшөөг хазаж чадах эсэхэд эргэлзэж байна. Шумуул чулуун Буддаг хазаж байхыг харсан уу? Үгүй. Үгүй байхаа. Гэвч энэ бол сайхан уламжлал. Энэ нь хүжний худалдаачдад мөнгө олоход нь тусалдаг учраас зүгээр. Гэм хоргүй.
“Тиймээс хэдийгээр зарим хүмүүс ердөө дэнлүү эсвэл гал асааж дулаацах жаахан мод хулгайлбал, эсвэл Будда болон Хуврагийн чуулганд хэрэгцээтэй ямар нэг бамбар, өвс, хатаасан өвс хүртэл хулгайлахад, эсвэл Хуврагийн чуулганы өрөөнд орж нурааж, бусниулж, асуудал тарьж, эсвэл лекцийн танхимыг сүйтгэж, төрөл бүрийн хохирол учруулбал, Зөвхөн Будда болон Хуврагийн чуулган ч бус бусад хүмүүст мөн тэгвэл... Өвлийн улиралд ямар нэг шалтгаанаар хэн нэгний хувцсыг тайлж түүнийг хөлдөөвөл, эсвэл өөрт тань эрх мэдэл байгаа учраас, гадаа хүйтэн байхад тэдэн рүү хүйтэн ус цацах гэх мэт зүйл үйлдэж тэднийг хөлдөөж эсвэл шатаж үхэхэд хүргэж, эсвэл хувцсыг нь хулгайлах гэх мэт үйлс тэр хүнийг тамд аваачих болно. Мөсөн там, хөлдөөм тамд аваачна. Эхэндээ энэ хүн халуурч, бие нь шатаж байгаа мэт болж маш ихээр халууцна. Тиймээс тэр бас хүйтнийг, мөс гэх мэтийг бодно. Тэр тэгж бодож байгаад өөд болно. Энэ нь зүгээр л түүнийг тийм зүйл бодуулаад үхүүлдэг. Халуурлын цорын ганц шалтгаан бол энэ. Тэр үед, тийм байх болно. Тэгээд мэдээж тэр биеэ орхисныхоо дараа, сүнс нь гарсны дараа тэр мөсөн хүйтэнд тамд очно.” Будда, Утпала, Падма, Кумада, Пундарика гэх мэт олныг нэрлэсэн. Эдгээр нь мөстүүлэм хүйтэн эдгээр тамуудын нэр юм, магадгүй Санскрит хэлээр байх. Энэ бүхнийг би санахгүй байна,
уучлаарай. Эдгээр хүйтэн тамд хэрэгтэн үргэлж даарч, хөлдөж байгаа мэдрэмжтэй байдаг. Тэгээд түүний бие нь агшдаг. Энэ яг л хатаасан чавга гэх мэт шиг юм. Мөн түүний тархи нь дотроо маш эмзэг, амархан гэмтдэг, бүх зүйлс нь... Тэгээд түүний толгой дахь гавал нь бүхэлдээ хэдэн мянган хэсэг болон хуваагддаг. Тэгээд түүний бүх бие нь салж үүн шиг сум болдог. Тэгээд эргэж ирдэг ба ахиад л яг адилхнаар ахин дахин зовдог ч үхдэггүй.” Мэдээж, тэр үед тэр асурын биедээ байх учраас үхэхгүй. Зовлонг нэг л адил мэдэрдэг. Тэр хаана ч нуугдах боломжгүй ба үйлийн үр нь цэвэрлэгдэх хүртэл зогсоох боломгүй.
“Хэрвээ хэн нэгэн шуналаасаа болж бусдын эд хогшлыг дээрэмдвэл, тэр хүн өлсөж, цангаж үхэх ба дээрэм хийсэн тэр хүн өөд болоод өлсгөлөн сүнс болох болно. Эхлээд тэрээр гэдсэндээ нэгэн төрлийн хийн өвчин тусаж, ихээр хавагнан хөөх болно. Гэвч юм идэж чадахгүй. Хоолоо шингээж чадахгүй. Тэгээд эмч хэсэг хоол оруулж ирээд түүнийг идэхийг ятгах болно, ‘Энэ их сайхан амттай. Их гоё. Маш амттай. Амархан шингэнэ, гэх мэт. Та идэх гээд хичээгээд үз тэгвэл өвчин тань эдгэрнэ.’ гэнэ. Тэгэхэд нь өвчтэй хүн уурлаж, эмчид, ‘Аа! Би үзэн ядаж байна. Үүнээс чинь айж байна. Эдгээр хоолыг нүдэнд минь ахин бүү үзүүл.’ гэж хэлнэ. Тэр үед тэрээр ингэж бодмогцоо үхэх болно. Тэгээд мэдээж үхэхээсээ өмнө бодсон зүйлээсээ болоод тэр өлсгөлөн сүнс болох болно.
Гурван Эрдэнэ буюу Их Багш, Хуврагийн Чуулган болон ном сургаалд итгэдэггүй маш бардам мунхаг хүмүүс байдаг, эсвэл магадгүй Буддаг доромжилж, дорд үзэж, мөн хүний амьдралын стандартаар амьдардаггүй, хангалттай ёс суртахуунгүй, эцэг эхдээ ачлалгүй, ах дүүстээ болон бусад овгийнхондоо хэрэгтэй үед нь тусалдаггүй, цаг үргэлж мэдрэхүйн таашаалд умбадаг хүмүүс байдаг. Тэрээр хамаатан садан, гаднын хүн гэж ялгалгүй бэлгийн харьцаанд орох гэх мэт зүйлс үйлддэг. Мөн тэрээр шалтгаан үр дагавар байдаг гэдэгт итгэдэггүй. Түүнд итгэдэггүй. Өвчтэй үедээ тэр өөрийгөө тэврэн эвхрэлдэн хэвтдэг. Тэрээр эрүүл байхдаа зөв үгсийг сонсохыг хүсээгүй учраас, ёс суртахуунтай үгсийг сонсохыг хүсээгүй учраас биеэ сунгаж чаддаггүй. Тэр үед эцэг эх, гэр бүлийн гишүүд нь энэ өвчтөн удахгүй үхнэ гэдгийг мэддэг. Тиймээс тэд түүнд, ‘За бид танд судар уншиж өгөхийг хичээе. Зүрх сэтгэлдээ Буддад аврал одуулахыг хичээгээрэй. Мөн Буддагийн зурагт хүндэтгэлтэй хараарай. Буддагийн нэрийг хүндэтгэлтэй дуудахыг хичээгээрэй. Тэгвэл нүгэл тань багасаж улам илүү буянтай болно. За юу? Мөн өөрт тань одоо байгаа энэ бүх зүйлсийг та удахгүй өөд болох гэж байгаа учраас бид ядуу хүмүүст өгөх болно.’ Хэдийгээр тэд эелдэг хоолойгоор ярьж түүнийг тайтгаруулж, зөв болгох гэж, зөв үзэлтэй болгох гэж хичээсэн ч тэр дургүй байдаг. Ихэд уурлаж, ‘Би энэ бүх яриаг ахиж хэзээ ч сонсохыг хүсэхгүй байна. Энэ бол миний хувьд ямар ч утгагүй зүйл. Намайг өөд болоход юу ч байхгүй, ямар ч буян, ямар ч нүгэл, юу ч байхгүй. Би үхээд л бүх зүйл дуусаа.’ гэж хэлдэг. Тэр ингэж бодмогцоо өөд болно. Тэгээд өөд болохоосоо өмнө бодсон буруу үзлээсээ болоод тэрээр амьтдын доод түвшинд төрдөг. Учир нь амьтдад соёл уламжлал, ёс зүйг суралцах ямар ч боломж байхгүй, эцэг эхээ хүндлэх, ахмад настанг хүндлэх гэх юу ч байхгүй. Тийм амьтан болж тэд төрдөг. Тэгэхээр энэ бол тухайн өвчтөн үхэхээсээ өмнө бодсон тэр зүйлээс л болдог.
Гэвч хэн нэгэн ёс зүйн стандартыг дадуулж хүн чанарын үрийг тарихыг хүсэж, Таван Сахил сахивал, амьдралынхаа тэрээр бие сэтгэлийг нь тэгж хуваах ямар ч өвчин тусахгүй, тэгж тавгүйрхэх ямар ч өвчин тусахгүй. Харин өөд болоод түүний сэтгэл нь маш амгалан бодол санаа маш жаргалтай хэвийн байна. Тэрээр эргэлзэж дээр дурдсан өвчтөнүүд шиг өвчлөхгүй. Тэр үхэж буйгаа мэднэ. Тэгээд гэр бүл нь түүнээс Буддагийн сургаалыг сонсохыг хүсэж буй эсэхийг асуухад, Буддагийн зургийг харахыг хүсэж буй эсэхийг, Хуврагийн Чуулганы хэн нэгэн Үнэнийг ярьж байгааг сонсохыг хүсэж буй эсэхийг асуухад , ‘Веган байхыг хүсэж байна уу? Гурван эрдэнэд өргөл өргөмөөр байна уу?’ гэж асуувал өвчтөн ‘Тийм, тийм, тийм! Маш сайн, гайхалтай! Энэ бүгд надад таалагдаж байна. Миний өмнөөс хийгээрэй.’ гэдэг. Тэгээд гэр бүлийн гишүүд нь үргэлжлүүлэн ‘За. Хэрвээ сонсвол, Үнэн номыг, судрыг уншвал, Будда руу харвал та Буддагийн зам мөрд орох болно. Хэрвээ ямар нэг судар, ном сургаалыг хэвлэхэд хандив өргөвөл, хаа ч очсон та билиг ухаан, саруул оюунтай байна, маш олон төрөлдөө тийм байна. Мөн та их зүйлийг ойлгож, сургаал номлолын учрыг олно. Хэрвээ та хуврагын чуулганд өргөл өргөх юм бол, өөрөөр хэлбэл хуврага, гэлэнмаа нарт өргөл өргөвөл, та хаана төрсөн байлаа баян, жаргалтай байх болно: хэрэгтэй бүхэн тань танд байж байх болно. Үүнийг сонссон өвчтөн, амь тавих гэж байгаа хүн маань маш жаргалтай болж тангараглав: “ЗА, ирээдүйд би хаана ч төрсөн байлаа Будда, хуврагын чуулган сургаалтай учрахыг болгооно уу” Тэр хүн өөд болсны дараа дараа төрөлдөө хүн болж мэндлэв.
Хэрвээ хэн нэгэн Арван... Арван сахилыг сахидаг бол Таваас илүү ихийг сахиж Диваажинд мэндлэх, Диваажинд бурхан, өндөр бурхан болохын төлөө энэ буянаа ашиглавал эсвэл аливаа нэг хүн сахилаа шаргуу зөв сахиж үргэлж буяны үйлд шамдаж, эдгээр бүх сайхан сахилуудыг сахидаг бол ядаж миний хэлсэн тав, буюу Ариуслын найман замыг баримталдаг бол тэр өөд болохдоо амгалан байна. Тэр ингэж хэвтээд Буддагийн зураг руу хараад тэгээд Диваажин, оршихуйн хөг аялгууг гэнэт сонсох болно. Тэгээд түүний бие, нүүр нь маш гэрэлтэй байхыг олж харна. Тэгээд тэр гараа дээшээ өргөх болно. Ингэж Диваажин руу явах болно.
